تک فرزندی تقریبا به صورت یک فرهنگ پذیرفته شده در جامعه ی ما و به خصوص در زندگی شهرنشینی جا افتاده است. امروزه کمتر زوجی را که طی ۱۰ سال اخیر ازدواج کرده باشند، در شهرها می بینیم که بیش از یک بچه داشته باشد.
مزایا و معایب تک فرزندی را باید از دو دیدگاه بررسی کرد:
- در یک دیدگاه پدر و مادرها، وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنها باید بررسی شود
- از دیدگاه دیگر کیفیت زندگی خود فرزندی که خواهر و برادری ندارد، مد نظر قرار می گیرد
چرا تک فرزندی؟
با وضعیت اقتصادی امروز که خانواده ها به سختی از پس خرج خودشان برمی‌آیند، داشتن حتی یک فرزند به یک معضل اساسی تبدیل شده است. چه برسد به این که هر زن و شوهری به فکر به دنیا اوردن بیش از یک بچه باشند. شرایط حاکم بر ایران زن و مرد را مجبور می کند که جهت جلوگیری از بروز پیامدهای اقتصادی در آینده به تک فرزندی روی بیاورند.
به نظر می رسد تا زمانی که دولت نتواند زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی را در خانواده‌ها به نحوی مساعد کند که به دنیا اوردن و بزرگ کردن چندین فرزند برای آنها دغدغه ای نداشته باشد نتوان با مشکل اجتماعی تک فرزندی مقابل کرد.
آمارها نشان می‌دهد که بیش از یک سوم جمعیت کشور ایران را خانواده‌های دارای تک فرزند تشکیل می دهد. این مسئله برای جامعه شناسان و روانشناسان اهمیت زیادی دارد و آن ها پیامدهای نگران کننده‌ای را برای آینده جامعه ای که به سوی تک فرزندی می رود، پیش بینی می کند.
از طرف دیگر، خود خانواده ها معتقدند در وضعیت اجتماعی کنونی، آنها فقط قادرند یک فرزند را به خوبی تربیت کنند و شاید اگر چندین فرزند داشته باشند، از عهده تربیت درست آنها بر نیایند.
تربیت درست فرزندان از یک سو و فشار اقتصادی که طی چند سال اخیر بر خانواده ها وارد آمده از سوی دیگر موجب شده که جمعیت خانواده های تک فرزند به شدت رو به افزایش باشد.
شاید از نظر شما داشتن یک فرزند در خانواده کافی به نظر برسد با این وجود اکثر جامعه شناسان معتقدند معایب تک فرزندی برای جامعه بسیار بیشتر از مزایای آن است.
مزایای تک فرزندی؟
- طی کردن مدارج تحصیلی بالاتر
از آنجایی که در خانواده های تک فرزندی، مادر و پدر توجه خود را معطوف یک نفر می کنند، دستیابی به مدارج تحصیلی بالاتر برای فرزندشان، اهمیت بیشتری دارد و تمام هم و غم خود را برای تربیت او به کار می‌برند تا در مدرسه یا دانشگاه نمرات بهتری بگیرد و موفق باشد.
معمولاً تک فرزندها از لحاظ درسی نسبت به سایر همکلاسیان شان جایگاه بالاتری دارند.
- سالم تر بودن
تحقیقات نشان داده است که تغذیه تک فرزندی ها نسبت به فرزندانی که دارای خواهر و برادر هستند، بسیار بهتر است. البته در ۵۰ درصد موارد این تغذیه بهتر موجب چاقی تک فرزندها می‌شود اما به طور کلی این بچه ها از لحاظ خورد و خوراک، وضعیت مناسب تری دارند.
- فعال تر بودن
برخلاف تصور عموم که اعتقاد دارند تک فرزندها دچار افسردگی می شوند، تحقیقات علمی نشان داده که فرزندانی که خواهر و برادری ندارند، بسیار فعال تر هستند و کمتر دچار استرس می شوند.
آنها دوست دارند وقت بیشتری را با دوستانشان بگذرانند و معمولاً شادتر هستند. اگر از آنها بپرسید که دوست دارند خواهر یا برادری داشته باشند، پاسخشان منفی است.
چون تصور می کنند که توجه خانواده از آنها برداشته شده و به سمت شخص دیگری معطوف می شود. معمولاً تک فرزندها از وضعیت خود در زندگی راضی هستند
- دست و دلباز بودن
کمتر می توان کودک یا بزرگسال تک فرزندی را پیدا کرد که خسیس باشد. معمولا تک فرزند ها به این علت که خواهر و برادری نداشته اند، نسبت به اطرافیان خود یا دوستانشان احساس محبت و دلسوزی دارند. هرچند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار نمی کنند اما زمانی که رابطه دوستی برقرار کنند، از هیچ چیزی کم نمی گذارند.
معمولا تک فرزندها چون از طرف خانواده به خوبی حمایت شده‌اند، اعتماد به نفس بالایی دارند. آنها کاملاً در خانواده احساس امنیت می‌کنند و با جرأت و جسارت بیشتری وارد فعالیت‌های اجتماعی یا اقتصادی می‌شوند چون مطمئن اند که خانواده پشتوانه آنهاست.
- مسئولیت پذیر بودن
روانشناسان معتقدند چون تک فرزندها در خانواده کسی را نداشته اند که تقصیر کارهایشان را به گردن او بیندازند، در پذیرفتن اشتباهاتشان مسئولیت پذیرترند. آنها کارهایی را که به عهده می‌گیرند به خوبی به پایان می‌رساند و معمولاً اشتباهات کمتری در کارهایشان دیده می شود.
